การใช้ยาสลายนิ่วในไต Potassium citrate

• เฟสบุ๊ค
• อินสตาแกรม
• เวิร์ดเพรส
• โทรเลข
• WhatsApp
• ลิงค์อิน
• จดหมาย

มีคนไข้ถามผมบ่อยๆ เกี่ยวกับการรักษานิ่วในไตด้วยยาละลายนิ่ว โดยเฉพาะการใช้ยา Potassium citrate ผมขอตอบว่า “นิ่วในไตส่วนใหญ่ไม่สามารถรักษาได้ด้วยยาละลายนิ่วได้ แต่มันสามารถลดอัตราการกลับเป็นซ้ำของนิ่วในไตได้ครับ” และนี้คือหัวข้อที่เราจะคุยกันวันนี้ครับ

ในปัจจุบันนี้ถ้าคุณลองเดินตามร้านขายยาจะมีพบว่ามีกลุ่มอาหารเสริมที่อ้างสรรพคุณว่าเป็นยาสลายนิ่วในไต ผมขอบอกเลยครับว่าถ้ายานั่นสามารถละลายนิ่วได้จริง มันต้องมีส่วนผสมของเกลือ Potassium citrate ไม่มากก็น้อยครับ ต่อไปนี้จะเป็นกลไกการป้องกันนิ่วในไตของเกลือ Potassium citrate ซึ่งออกฤทธิ์กว้างๆ 2 กลไกครับ

สรรพคุณ 2 ข้อของ Potassium citrate ในการป้องกันนิ่วในไต

1. เกลือ Potassium citrate มีความสามารถทำให้ปัสสาวะเป็นด่างได้ – นิ่วยูริกเป็นนิ่วในไตชนิดเดียวที่สามารถใช้ยาสลายนิ่วในไตได้ โดยมันจะชอบสภาวะปัสสาวะที่เป็นกรด การรักษาด้วยเกลือ Potassium citrate ชนิดรับประทานเป็นประจำ และหมั่นตรวจระดับความเป็นกรดเป็นด่าง pH ของน้ำปัสสาวะตัวเองโดยรักษาระดับ pH ไว้ที่ 6.5 - 7.0 จะทำให้นิ่วในไตละลายได้ง่าย มีงานวิจัยที่ทำในประเทศไทยแสดงให้เห็นว่า ในผู้ป่วยที่เป็นนิ่ว 100 คน ประมาณ 20.9% จะเป็นผู้ป่วยนิ่วกรดยูริก นั่นก็คือมีความน่าจะเป็นประมาณ 1 ใน 5 ที่มีโอกาสรักษาได้ด้วยเกลือ Postassium citrate ชนิดรับประทานจะ (ตัวเลขทางระบาดวิทยาของผู้ป่วยนิ่วกรดยูริกมีความหลากหลายตามเชื้อชาติ อาหาร สุดท้ายแล้วการตรวจสอบชนิดของนิ่วในไตที่ดีที่สุดคือการตรวจ Stone analysis)

2. เกลือ Citrate มีความสามารถในการป้องกันนิ่วแคลเซียม – มีรายงานว่านิ่วในไตชนิดแคลเซียมพบมากถึง 80% ของนิ่วในไตทั้งหมด เกลือ Citrate มีความสามารถเป็นตัวยับยั้งนิ่วในไต (Stone inhibitor) โดยมันจะจับกับแคลเซียมไอออนในน้ำปัสสาวะและยับยั้งการตกผลึกส่งผลให้ลดการก่อตัวของนิ่วในไต มีผลการวิจัยขนาดใหญ่ในปี 2558 พบว่าการรักษาด้วยเกลือ Citrate ชนิดรับประทานช่วยป้องกันการโตของนิ่วในไตได้อย่างมีนัยสำคัญ และลดอัตราการเกิดซ้ำของนิ่วในไต

เมื่อกี้ผมพูดเรื่องข้อดีของเกลือ Potassium citrate กันแล้ว ตอนนี้เรามาดูข้อควรระวังของมันกันบ้างครับ

• ในบางครั้งการรักษาด้วยเกลือ Citrate อาจพบผลข้างเคียงของระบบทางเดินอาหาร เช่น ปวดท้อง คลื่นไส้ ท้องอืด และท้องร่วง
• การรักษาด้วยเกลือ Citrate จะได้ผลดีได้จำเป็นต้องมีวินัยในการรับประทานอย่างมาก เพราะเราต้องรักษาระดับ Citrate ในน้ำปัสสาวะให้อยู่ในระดับเหมาะสมตลอดเวลา ต้องทานยาอย่างเคร่งครัดวันละ 3 ครั้ง และตรวจระดับ pH ในปัสสาวะเป็นประจำ ซึ่งนี่เป็นสาเหตุหลักที่ทำให้ผู้ป่วยล้มเลิกการรักษาด้วยวิธีนี้
• ข้อต่อมา แม้ว่าผู้ป่วยจะปฏิบัติตัวอย่างเคร่งครัดมากขนาดไหนก็ตาม แต่ก็ยังไม่รับประกัน 100% ว่าพวกเขาจะไม่เจอปัญหานิ่วในไตอีก เพราะการเกิดนิ่วในไตเกิดจากสาเหตุหลายประการ (Multifactorial causes)

คุณควรปรึกษากับหมอทางเดินปัสสาวะของคุณดีกว่าว่าเกลือ Potassium citrate เหมาะกับชนิดนิ่วของคุณหรือไม่ ถ้ามีคำถามหรือข้อสงสัยใดๆ ลองทักผมมาได้ครับ

คุณสามารถเยี่ยมชม Homepage ของผมได้ ที่นี่!