คุณควรทำอย่างไรถ้าคุณมีการตรวจเลือด PSA สูง?

• Facebook
• อินสตาแกรม
• เวิร์ดเพรส
• โทรเลข
• WhatsApp
• ลิงค์อิน
• จดหมาย

PSA หรือ Prostate specific antigen เป็นผลเลือดที่มักรวมอยู่ใน package ตรวจร่างกายประจำปีของท่านชายที่เริ่มมีอายุมาก เมื่อตรวจพบค่า PSA สูง ท่านชายเหล่านี้จะถูกส่งให้มาพบผมเพื่อรักษาต่อ บทความนี้เราจะมาพูดเรื่องแนวทางการดูแลคนไข้ที่มีค่า PSA สูงครับ

ถ้าปกติแล้วท่านชายที่มีค่า PSA > 4 ng/mL จะถือว่าผิดปกติ แต่ผมต้องบอกก่อนนะครับว่าไม่ใช่ท่านชายทุกคนจะเป็นมะเร็งต่อมลูกหมากเมื่อผลเลือดเกินค่ามาตรฐาน จากที่เราเคยคุยกันว่าค่า PSA เป็นทุกอย่างของต่อมลูกหมากดังนั้นการรบกวนใดๆ ต่อต่อมลูกหมากจะทำให้ค่า PSA สูงขึ้นได้หมดครับ

คำถามเบื้องต้นเมื่อตรวจพบค่า PSA สูง

• เพิ่งมีกิจกรรมทางเพศมาหรือไม่ มีงานวิจัยยืนยันชัดเจนนะครับว่าการหลั่งอสุจิภายใน 24 ชั่วโมงก่อนเจาะเลือดจะทำให้ค่า PSA สูงขึ้นอย่างมีนัยยะสำคัญ
• เพิ่งออกกำลังกายหนักมาหรือไม่ การปั่นจักรยานหรือวิ่งออกกำลังกายนานๆ จะทำให้ค่า PSA สูงขึ้น และกลับมาสู่ค่าปกติได้เองภายใน 48 ชั่วโมงครับ

อย่างไรก็ตามเมื่อเราสงสัยมะเร็งต่อมลูกหมาก เราจำเป็นต้องให้คำแนะนำคนไข้อย่างระมัดระวังครับ เพราะสุดท้ายแล้วการยืนยันว่าจะเป็นมะเร็งต่อมลูกหมากหรือไม่คือการเก็บชิ้นเนื้อต่อมลูกหมาก Prostate biopsy แต่กระบวนการนี้อาจมีผลข้างเคียงได้ ผมจึงพยายามหลีกเลี่ยงการเก็บชิ้นเนื้อโดยไม่จำเป็นให้ได้มากที่สุดครับด้วยวิธีการต่อไปนี้ครับ

• PSA Velocity หรือการนัดเจาะ PSA อย่างสม่ำเสมอ เพื่อดูแนวโน้มของค่า PSA ว่าเหมือนมะเร็งต่อมลูกหมากหรือไม่ หาก PSA ขึ้นสูงเกิน 0.75 ng/mL ต่อปีจะทำให้เราสงสัยมะเร็งต่อมลูกหมากมากขึ้นครับ
• Free PSA และ Total PSA ตามปกติแล้ว PSA ในเลือดจะแบ่งได้เป็นสองชนิดคือ Free PSA และ Total PSA โดยในภาวะมะเร็งต่อมลูกหมากจะมี Free PSA ในเลือดน้อยกว่าปกติ เมื่อตรวจพบ Free PSA น้อยกว่า 10% โอกาสจะเป็นมะเร็งต่อมลูกหมากจะเพิ่มสูงเกินกว่า 50% ครับ
• MRI Prostate การตรวจด้วยเอ็กซเรย์คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า ถือเป็นการตรวจมาตรฐานของรายที่สงสัยมะเร็งต่อมลูกหมากในปัจจุบัน มีงานวิจัยจำนวนมากยืนยันการตรวจต่อมลูกหมากด้วยเอ็กซเรย์คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า ว่ามีความแม่นยำมากกว่า 90% ในการวินิจฉัยโรคมะเร็งต่อมลูกหมากครับ

สิ่งที่เราจะต้องแจ้งคนไข้เสมอคือ มะเร็งต่อมลูกหมากโดยส่วนมากเป็นมะเร็งที่ไม่ดุร้าย และเราจะพยายามทำทุกอย่างเพื่อหลีกเลี่ยงการเก็บชิ้นเนื้อต่อมลูกหมากโดยไม่จำเป็น อย่างไรก็ตามหากหลีกเลี่ยงไม่ได้ก็ต้องบอกคนไข้ตามความจริงว่าเราไม่สามารถที่จะหลีกเลี่ยงการเก็บชิ้นเนื้อได้แล้ว หากคุณมีข้อสงสัยใดใดลองปรึกษาหมอทางเดินปัสสาวะที่คุณไว้ใจหรือลองทัก ผมขอให้ปลอดภัยจากมะเร็งต่อมลูกหมากนะครับ

หากคุณกำลังสงสัยว่าคุณควรตรวจ PSA หรือไม่ ลองดูที่ ลิงค์.